Дұрыс тамақтану, денеңізді шынықтыру және басқа да өмір сүру салтын жақсарту сүйектеріңіздің саулығы үшін нағыз көмекші құрал. Бұл, сіз ойлағандай қиын шаруа емес.
Майо Клиника саитында жарияланғандай, сүйектер ағза мүшелерін қорғап, бұлшық еттерді түзеп, кальций жинайды. Балалық және жасөспірімдік кезеңде күшті әрі мығым сүйек бекіту үшін қалай тырыссаңыз, есейген кезде де сүйек беріктігі мен саулығын сақтауға солай мән беруіңіз керек.
Сүйек беріктігі мен саулығының қандай маңызы бар?
Адам ағзасы жасы ұлғайған сайын өзгеріп отырады. Жас кезіңізде ескі сүйектер кеміп, орнына жаңа сүйектер бітіп отырады, сүйек массасының көлем бірлігі артады. Көптеген адамның сүйек массасының беріктігі 30 жасына қарай болады. Одан кейін, сүйектің жаңадан қалыптасу кезеңі басталады. Алайда, бұл кезде көбірек сүйек алуыңыз мүмкін. Осы себептен остеопороз ауруының (ағзаның сүйек жүйесінің қартаю белгілері болып саналатын ауру) асқынуы 30 жасқа келгенге дейін қаншалықты сүйек массасының болғанына және одан кейін де қаншалықты сүйек жоғалтқанына байланысты.
Сүйектің саулығына не әсер етеді?
Сүйек саулығына әсер ететін бірнеше фактор бар, бұлардың кейбіреуі өзгертілсе, кейбіреуі өзгертілмейді. Мысалы:
- Тамақтарыңыздың құрамындағы кальцийдің мөлшері: аз
мөлшерде кальций алсаңыз, сүйегіңіздің беріктігі азайып, сүйектің ерте кемуі және сынғыштығы пайда болады.
- Физикалық белсенділігіңіз төмендесе: физикалық
қозғалысқа түспеген адамдар сүйектерінің остреопоз ауруына тез ұшырайды.
- Шылым шегу мен алкоголь қолдану: Зерттеулер, шылым
мен алкогольдің сүйектерді әлсіз ететінін және остеопорозды болдыратынын анықтады.
- Әйелдердің сүйек тіндері еркектерге қарағанда аз болады.
- Қартаю. Сүйектеріңіз жасыңызға байланысты әлсізденеді.
- Отбасындағы тұқымдық аурудың болуы. Егер өте арық болсаңыз, сүйек массаңыз да аз болғаны. Бұл ауру жанұясында остеопороз ауруы бар адамдарда көбірек кездеседі.
- Гормон мөлшері: қалқанша без гормондары сүйек массасының кемуіне себеп болады. Әйелдерде сүйек кемуі климакс себебімен эстрогеннің азаюынан да көп болады.
- Дұрыс тамақтанбау мен басқа да қалыпсыз жәйттер сүйек саулығына әсер етеді. Анорексиямен ауыратын адамдарда да сүйек кемуінің қаупі бар. Әсіресе, гастрэктомия, арықтау үшін хирургиялық ота жасау мен Крона, Кушинга секілді аурулары да жетерлікті мөлшерде кальций алуыңызға әсер етеді.
- Белгілі дәрілердің қоданылуы. Ұзақ уақыт кортизон, преднизон, преднизолон дексаметазон секілді кортикостероид дәрілерді қолдану сүйектеріңізге зиян. Остеопорозбен ауруға тез ұшырататын басқа да дәрілерге кеуденің қатерлі ісігін емдеуде қолданылатын дәрілер, антидепрессиялар жатады.
Сонымен сүйек саулығын сақтау үшін не істеуіміз керек?
- Кальцийді көбірек алуға тырысыңыз. 19-50 жас аралығындағылар мен 51-70 жас аралығындағы еркектер үшін 1.000 мг. калций алу ұысынылады. Бұл мөлшер 51 жастан асқан әйелдер мен 71 жастағы еркектер үшін 1.200 мг. Болып өзгереді.
- Жүру, жүгіру, сатыдан көтеріліп-түсу секілді физикалық шаршататын қимылдар сіздің сүйгеніңіздің берік болуына көмектеседі.
- Ішімдік пен шылымнан аулақ болыңыз.
- Сүйектеріңізді бекітетін дәрілерді қолдануыңызға болады.
- Әйелдерде климакс кезеңі басталғанда емделу сүйек саулығына жаксы әсер етеді.
http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=1063359&title=kemiklerinizi-guclendirmenin-yollari
Kemiklerinizi güçlendirmenin yolları
Zaman Online - 10.12.2021 - 10:10
Kemik sağlığınızı korumak düşündüğünüzden daha kolaydır. Beslenme, fiziksel aktivite ve diğer yaşam tarzı faktörlerini öğrenerek kemiklerini güçlendirebilirsiniz.
Mayo Clinic’te yer alan habere göre, kemikler vücutta yapıyı sağlıyor, organları koruyor, kaslarınızı bağlıyor ve kalsiyum depoluyor. Çocukluk ve ergenlik döneminde güçlü ve sağlıklı kemik oluşumu için önlem almak önemliyken, ilerleyen yıllarda da kemik sağlığınıza dikkat etmelisiniz.
Niçin kemik sağlığı önemlidir?
Kemikleriniz sürekli değişiyor, yeni kemikler oluşurken eskileri kırılıyor. Gençken vücudunuz kırılan eski kemiklerden daha fazla yeni kemik oluşturuyor, kemik kütleniz artıyor. Birçok insan kemik kütlesinin zirvede olduğu döneme 30 yaşında ulaşıyor. Bundan sonra, kemiğin yeniden modellenmesi sürüyor, fakat kazandığınızdan daha fazla kemik kaybediyorsunuz. Bu nedende osteoporoz (kemik erimesi) hastalığı gelişme riski 30 yaşına ulaşana kadar ne kadar kemik kütlenizin olduğuna ve sonrasında ne kadar hızlı kemik kaybettiğinize bağlı.
Kemik sağlığını neler etkiliyor?
Birçok faktör kemik sağlığını etkiliyor, bunların bazısı değiştirilebilirken, bazıları da değiştirilmiyor. Örneğin:
- Beslenmenizdeki kalsiyum miktarı: Az miktarda kalsiyum alıyorsanız, kemik yoğunluğunuz azalır, erken kemik kaybı ve artan kemik kırığı riski oluşuyor.
- Fiziksel aktivite seviyesi: Fiziksel olarak aktif olmayan insanların kemik erimesi hastalığına yakalanma riski daha fazladır.
- Sigara kullanımı ve alkol tüketimi: Araştırmalar, sigara ve alkolün kemikleri güçsüzleştirdiğini ve osteoporoz riskini artırdığını gösteriyor.
- Kadın olmak. Kadınların kemik dokuları erkeklerden daha az.
- Yaşlanmak. Kemikleriniz yaşınıza bağlı olarak inceliyor ve güçsüzleşiyor.
- Vücut genişliği, ailenizin hastalık geçmişi. Eğer aşırı derecede zayıfsanız, kemik kütleniz daha az olabilir. Ailesinde kemik erimesi olanlar da daha fazla risk altındadır.
- Hormon seviyesi: Fazla tiroid hormonu kemik kaybına yol açabilir. Kadınlarda kemik kaybı menopoz nedeniyle östrojen seviyesi düştüğünden daha fazla oluyor.
- Yemek bozukluğu ve diğer sorunlar da kemik sağlığını etkiliyor. Anoreksi (iştahsızlık) ya da bulumi (oburluk hastalığı) olan insanlarda kemik kaybı riski vardır. Ayrıca, gastrektomi, kilo verme ameliyatı ile Crohn, çölyak ve Cushing’s hastalığı gibi rahatsızlıklar da kalsiyum emiliminizi etkileyebilir.
- Belirli ilaçların kullanımı. Uzun süreli kortizon, prednizon, prednizolon ve dekzametazon gibi kortikosteroid ilaçlarının kullanımı kemiklerinize zarar verir. Kemik erimesi riskini artıran diğer ilaçlar arasında göğüs kanseri tedavisinde kullanılan Aromataz enzim inhibitörleri, antidepresanlar, kanser ilaçları, bazı nöbet engelleyici ilaçlar bulunuyor.
Peki kemik sağlığınızı korumak için ne yapmalısınız?
- Bol bol kalsiyum alın. 19-50 yaş arası yetişkinler ile 51-70 yaş arası erkekler için günde 1,000 mg kalsiyum alınması öneriliyor. Bu miktar 51 yaş ve üstündeki kadınlar ile 71 yaşın üstündeki erkekler için 1,200 mg’a çıkarılmalı. Süt ürünleri, brokoli, kara lahana, konserve somon ve sardalye ile soya ürünleri tüketilmeli.
- 19-70 yaş arası yetişkinlerin günde 600 IU D vitamini alması öneriliyor. 71 yaşın üzerindekilerin ise bu rakamı 800 IU’ya yükseltmesi gerekiyor. D vitamini kaynakları: ton balığı ve sardalye gibi yağlı balıklar, yumurtanın sarısı, süt ve D vitamini takviyesi.
- Yürüme, koşma, tenis, merdiven çıkma gibi aktiviteler kemiklerinizin güçlenmesine ve kemik kaybının yavaşlamasına yardım eder.
- Sigara ve içki kullanmayın.
- Kemikleri güçlendiren ilaçlar kullanabilirsiniz.
- Kadınlarda menopoz dönemine girildiğinde hormon tedavisi kemik yoğunluğunun korunmasında etkili olabilir.
http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=1063359&title=kemiklerinizi-guclendirmenin-yollari
